Jos Alembic beantwoordt enkele vragen over het project "Communistisch Platform". Waar komen jullie nou weer vandaan? Niet nóg een links clubje he!? We bevinden ons in een opwindende tijd. Uit alle grote sociale ontwikkelingen komt naar voren dat de maatschappij zichtbaar in beweging is. Die beweging, dat is het protest in Egypte, Brazilië, Turkije, China, Griekenland, Oekraïne, Tunesië en ga zo maar door. Ons project is ogenschijnlijk voortgekomen uit een toevallige samenloop van persoonlijke interesses, die onder meer tot een leesgroep over Het Kapitaal van Karl Marx heeft geleid. De beweegreden kwam echter voort uit de diepgaande invloed die de kapitalistische crisis en de protestbewegingen op ons leven hebben, ook op de bestaande revolutionaire- en arbeidersorganisaties, en de zoektocht naar verklaringen daarvoor. Gaandeweg rees de vraag: “Hoe gaan we dit omzetten in de praktijk? Blijven we slechts theoretisch bezig, of doen we er ook wat aan?”1. We hebben deze vraag beantwoord met de oprichting van het Communistisch Platform. De leden ervan zijn individueel gelieerd aan andere organisaties, zoals de SP en revolutionair-linkse groepen, maar het project staat op zichzelf. Communistisch Platform is een Nederlandse en Vlaamse organisatorische uitdrukking van het in augustus 2013 opgerichte Marxist Center, wat zelf meer de focus legt op internationale en wat meer theoretische en historische discussie. Een generatie na de val van de muur en ruim vijf jaar na het begin van de nieuwe wereldcrisis mogen we ons de vraag stellen waarom revolutionair-links nog steeds niet aan invloed wint, niet alleen in Nederland, maar in verreweg de meeste landen wereldwijd. Is het niet eens tijd voor een strategische heroverweging en theoretische zelf-reflectie? Wat kunnen we leren van ruim anderhalve eeuw aan Marxistische traditie? Modderen we maar wat door op oude voet, of is het tijd voor een nieuwe koers? Ten tweede richten we ons niet direct op de werkende klasse. Ten minste, niet zoals de meeste andere revolutionair-linkse groepen, die hun krantjes verkopen alsof het allemaal mensen zijn die nog nooit van socialisme hebben gehoord, terwijl hun lezerspubliek in werkelijkheid meestal vrij constant is. Desondanks ligt de focus van deze publicaties voornamelijk op agitatie (‘staak het kabinet weg!’, ‘laat de rijken de crisis betalen!’) en is er weinig echte diepgang, laat staan een debat waar verschillende aspecten van een onderwerp worden uitgediept. Onze focus ligt daarom op ‘links’, dat heet, op de bestaande revolutionair-linkse groepen, maar ook de SP en de linkerzijde van de vakbeweging. Ons doel is om een nieuwe strategie aan te reiken; om links te laten breken met haar huidige strategie dat slechts opereert binnen de kaders van wat er mogelijk is binnen het kapitalisme (of we het nu hebben over het parlementarisme van de SP, of de eeuwige stakingsoproepen van revolutionair-links), naar een strategie dat op de lange termijn werkt naar een realistisch alternatief op het kapitalisme: Een vrije menselijke samenleving, iets wat wij communisme noemen. En wat is die nieuwe strategie dan? Eigenlijk is het een herwaardering van een oude strategie, namelijk die van het orthodox marxisme2. Dat is misschien op het eerste gezicht een wat ‘enge’ term, daarom dus een toelichting en die bestaat uit twee componenten: De revolutie van de arbeidersklasse heeft een massa-partij nodig. De SPD3, opgericht in 1875 als marxistische partij en een model voor Lenin en de Russische communisten rond de vorige eeuwwisseling, organiseerde miljoenen arbeiders bij haar pre-1914 piek. Het had een veelheid aan publicaties – dagelijkse kranten en specialistische uitgaven. Haar worteling in de fundamenten van de samenleving – waar het van alles organiseerde, van scholen tot vakbonden en van koren tot wielrennerverenigingen – was enorm. We hebben nog steeds zo’n partij nodig, een partij-beweging van miljoenen, met een vergelijkbaar sociaal leven voordat we zelfs maar kunnen dromen over het overnemen van de macht en de maatschappij herinrichten naar menselijke waarden.Het idee van een bewuste meerderheidsrevolutie, een product van massaal communistisch besef. We denken niet dat we genoeg hebben aan een 51% mandaat voor een socialistische omwenteling, we hebben de overgrote meerderheid van de samenleving op onze zijde nodig. Jullie zijn dus sociaal-democraten? Nee. ‘Sociaal-democratie’ heeft vandaag de betekenis die de PvdA in Nederland eraan geeft: Links lullen, rechts zakken vullen. Communisten hebben sinds het historische verraad van 1914 (de goedkeuring voor de eerste wereldoorlog, iets wat miljoenen arbeiders het leven heeft gekost) gebroken met de sociaal-democratie en sinds die tijd heeft ook de sociaal-democratie gebroken met haar linkse verleden. De PvdA vandaag is nauwelijks nog te onderscheiden van de VVD of het CDA. Oké, jullie zijn dus communisten. Dus Stalinisten? Ook niet. We plaatsen ons niet in de traditie van het ‘reëel bestaande socialisme’ van het voormalige Oostblok. Sterker, we plaatsen de ontwikkeling van de Sovjet-Unie als iets wat begon met een oprechte arbeidersrevolutie al vrij snel ontwikkelde in haar complete tegendeel. Stalinisme (ook wel ‘Marxisme-Leninisme’) is voor ons anti-communisme. De historische parallel is makkelijk te maken met Napoleon, die namens de Eerste Franse Republiek zichzelf binnen enkele jaren tot keizer kroonde… Goed dan, geen Stalinisten, dan toch zeker Trotskisten? Hoewel een aantal van onze leden uit de Trotskistische traditie komen en Trotski gewaardeerd wordt als oprecht revolutionair met een terechte kritiek op alles wat er mis ging in de Sovjet-Unie… plaatsen we ons ook niet in de Trotskistische traditie. Trotski overleefde een moordaanslag op hem in 1940 niet en kon niet weten dat een aantal fundamentele aannames van hem (namelijk dat het kapitalisme in een ‘doodsstrijd’ zat4) achteraf niet klopten. De Trotskistische beweging na Trotski kon echter wél leren van deze begrijpelijke fouten, maar deed dat niet. In plaats hiervan zette ze Trotski op een heilig voetstuk en werden z’n teksten verheven boven kritiek. Dit is geen houding die Marxisten zich zich zouden moeten aanmeten. We moeten er juist een kritische houding op nahouden, een wetenschappelijke methode hanteren en dat betekent dus dat ideeën falsifieerbaar moeten zijn, dat heet, open moeten staan voor kritiek naar aanleiding van nieuwe inzichten en ervaringen. Wij zijn daarom een Marxistische groep, niet meer, niet minder. Juist, maar jullie zijn zeker de “enige echte Marxisten”. Hoe vaak ik dat niet heb gehoord… marxisme is een vrij breed begrip dat, zeker met haar lange geschiedenis, veel dingen betekent voor veel mensen. Wij gaan dat verschil van inzicht niet uit de weg. Wij hebben dan ook geen ‘correcte lijn’ dat onze leden slaafs moeten volgen en naar buiten moeten verdedigen, ook al zijn ze het er eigenlijk niet mee eens. We verwelkomen juist verschillen van inzicht, omdat we ervan uitgaan dat ieders unieke constructieve inbreng het collectief alleen maar kan versterken, ons verder brengt. We debatteren daarom ook openlijk over meningsverschillen, intern of met kameraden uit andere groepen, daar we inzien dat de gehele arbeidersbeweging daar alleen maar van kan leren en, belangrijker, zelf leert nadenken over politiek in plaats van slechts de laatste ‘waarheid’ consumeert. Dat gezegd hebbende, er is duidelijk wel een verschil tussen, bijvoorbeeld, marxisme en de liberale politieke stromingen. Wat definieert marxisme dus voor ons? In de kern vat de volgende zin uit het Communistisch Manifest het voor ons samen: “De geschiedenis van iedere maatschappij tot nu toe is de geschiedenis van de klassenstrijd.” “Geschiedenis”: Voor Marxisten zijn de inhoud en de wetten van de geschiedenis onderhevig aan menselijke kennis en menselijke praktijk. Dit zet ons apart van de ‘post-modernisten’ en ook de kleingeestige pragmatici voor wie onze geschiedenis slechts een opeenvolging is van gebeurtenissen.“Klassenstrijd”: De motor van de geschiedenis is de strijd van sociale klassen voor dominantie, variërend van een eenvoudig arbeidsconflict op de werkvloer tot massale politieke botsingen of zelfs bloedig militaire repressie.“Iedere maatschappij tot nu toe is de geschiedenis”: Het minst voor de hand liggende stuk, maar wel het meest belangrijke. Deze maatschappij hoeft niet zo te zijn en is zeker geen eeuwige constante. We zijn nu op het historische niveau dat we een kwalitatief andere, onvergelijkbaar vrijere samenleving kunnen organiseren: Het communisme. Dit houdt voor ons in dat we ons organiseren rondom een aantal essentiële pijlers die ons fundamenteel in oppositie zetten met de bestaande orde: Internationalisme; onafhankelijke organisatie; sociale revolutie; en radicale democratie. Dat klinkt allemaal heel nobel, maar hoe willen jullie dat bereiken? Hoe komen we tot die ‘Marxistische massa-partij’? De bestaande revolutionair-linkse groepen zijn allemaal druk bezig het wiel opnieuw uit te vinden: Allemaal bouwen ze hun organisatie op en allemaal proberen ze die revolutionaire partij te zijn van de arbeidersbeweging. Als die arbeiders nu maar eens lid werden… Communistisch Platform is expliciet géén partij, noch een ‘proto-partij’ of dat soort onzin. Ons project richt zich op bestaand links omdat hoewel ze onderdeel van het probleem zijn, ze óók de sleutel bevatten tot de oplossing. De vele, ongetwijfeld oprechte, socialisten in de verschillende organisaties willen we overtuigen van een communistisch alternatief, een échte weg vooruit, een serieuze en realistische strategie uit deze ellende. We gaan daarbij geen partijen ‘enteren’5, maar proberen juist deze groepen en organisaties te verbeteren, juist door de strijd aan te gaan voor een communistisch programma en deze in het hart te plaatsen van de bestaande beweging. De strijd hiervoor transformeert de beweging, van een politiek en maatschappelijk geheel dat werkt binnen de kaders van wat het systeem te bieden heeft, naar een groot geheel, een verenigde partij-beweging, dat streeft naar een menselijke toekomst. Oké, ik ben wel overtuigd. Wat nu? Als je al betrokken bent bij een van de bestaande groepen, organisaties of partijen, roepen we op om zeker niet weg te lopen. Probeer de strijd aan te gaan voor de ideeën waarin je gelooft. Als je de mond wordt gesnoerd of eruit wordt gegooid, zegt dat meer over de betreffende organisatie dan over jou. Maar alleen door deze moeizame strijd voor democratie, internationalisme en een onafhankelijke positie van onze klasse aan te gaan – in oppositie tegen de bureaucratie, het nationalisme en de klassencollaboratie van de bestaande beweging – kunnen we voortgang boeken, hoe minimaal dat in het begin ook mag lijken. Wij organiseren een leesgroep waar iedereen bij welkom is en die wekelijks bijeen komt. Neem even contact op om te zien wat we nu lezen en of dat je wel interesseert. Anders kijken we naar mogelijkheden om je eigen leesgroep op te zetten. Zelf-educatie is van essentieel belang willen we een organisatie uitbouwen van denkende leden die een leidende rol kunnen spelen in de arbeidersbeweging. Ook hebben we een periodieke publicatie, om te beginnen tweemaal per jaar, dat als doel heeft om de ‘grote vragen’ te stellen en hopelijk een handig referentiepunt kan zijn voor verdere verspreiding van Marxistische ideeën in de beweging. Referenties Dit is natuurlijk samengevat in these 11 op Feuerbach, uit 1845: http://www.marxists.org/archive/marx...ses/theses.htmEen goede studie hierover kun je vinden in Lars Lih’s werk over Lenin’s Wat te doen? getiteld Lenin Rediscovered – “What is to be done?” in context.Sozialdemokratische Partei DeutschlandsL. Trotski: Het overgangsprogramma – De doodsstrijd van het kapitalisme en de taken van de Vierde Internationale.Entrisme is een erg schadelijke tactiek van revolutionair-links dat meer kapot maakt dan ons lief is.
